Een brief van een overheid over bestuursrechtelijke zaken komt tegenwoordig vaak van een omgevingsdienst. Deze dienst is juridisch gezien een rud (regionale uitvoeringsdienst) en vastgelegd in een gemeenschappelijke regeling. In de praktijk is het dienst waar specialisten van overheidsinstanties samenwerken. Verschillende medewerkers vanuit gemeenten, en provincies zijn geclusterd zodat specifieke onderwerpen kwalitatief en efficiënt kunnen worden behandeld.

Wat doet een omgevingsdienst?

Het omgevingsloket is de plek waar aanvragen voor vergunningen worden behandeld, maar ook toezicht en handhaving valt onder de taken van de omgevingsdienst. Uitgangspunt is dat milieuzaken hier worden behandeld. Het werkveld is echter vaak uitgebreid met bouwen, natuur en water. Dit betekent dat vragen met betrekking tot een bestemmingsplan of een omgevingsvergunning vaak worden behandeld door de medewerkers van de omgevingsdienst. Op dit moment zijn ca. 30 omgevingsdiensten in bedrijf. Een overzicht van deze omgevingsdiensten vind u op deze kaart.

Bevoegdheid van een omgevingsdienst

Een omgevingsdienst krijgt op basis van mandatering de bevoegdheid om brieven en besluiten te versturen. Mandaat houdt in dat de dienst mag handelen voor het bestuursorgaan, maar dat het bestuursorgaan verantwoordelijk blijft voor de handelingen en besluiten. Het college van burgemeester en wethouders (gemeente) en het college van gedeputeerde staten (provincie) kunnen dus werk uitbesteden maar blijven in dat geval verantwoordelijk.

Beleid gemeente of provincie

Gemeenten en provincie stellen voor veel verschillende onderwerpen beleid op. Het beleid van het bevoegde gezag dat eindverantwoordelijk voor een besluit kan dus botsen met het beleid van naburige gemeenten die bij dezelfde dienst zijn aangesloten. Dat kan het werk van een omgevingsdienst bemoeilijken. Zij moeten bij hun standpunten rekening houden met het beleid van het bevoegde gezag in de betreffende kwestie. Het bestuursorgaan is en blijft bevoegd en neemt het besluit. Verschillende gemeenten en de provincie kunnen afwijkend beleid hebben, waardoor een omgevingsdienst voor dilemma’s kan komen te staan. Ook kunnen gemeenten en provincies onderling in discussie raken over specifieke situaties. Ook dan staan een omgevingsdienst buiten spel. Collega’s binnen een omgevingsdienst kunnen dan namens hun bestuursorgaan tegenover elkaar komen te staan.

Opmerkingen

Het clusteren van kennis en het laten samenwerken van lokale overheden is naar mijn idee een zeer positieve ontwikkeling. Deze samenwerking is formeel vormgegeven door omgevingsdiensten in te stellen. Dit levert echter wel enkele praktische problemen op. Zo kan het lastig zijn de verschillende medewerkers te laten samenwerken, zeker wanneer gemeenten en provincies andere belangen kunnen hebben. Geografisch zijn de afstanden klein, maar lokale situaties worden van een grotere afstand met mogelijk minder lokale (voor)kennis behandeld. Deze aspecten zullen zich in de praktijk moeten uitkristalliseren.